Gdyby Nina wiedziała — Dawid Grosman

Relacje rodzinne bywają bardzo skomplikowane. Gdy do tego dochodzi żal dzieci do rodziców, skrywane przez lata tajemnice i poczucie odrzucenia mogą się zrodzić narastające konflikty, których nie da się już naprawić.

Gili, jako dorosła kobieta nie ma potrzeby utrzymywania kontaktu ze swoją matką Niną. Nina też nie odczuwała chęci budowania więzi ze swoją rodzicielką Werą. Być może dlatego nie potrafiła otoczyć cieplejszymi uczuciami swojej małej córki i porzuciła ją, gdy ta miała zaledwie pięć lat. Jedna po wojennej traumie, druga z poczuciem odrzucenia, trzecia nigdy niekochana przez matkę — trzy kobiety, które przez lata krzywdziły siebie nawzajem. Gdy Nina nagle powraca do rodzinnej miejscowości Gili i Wery i oznajmia, że powoli traci pamięć, postanawiają nakręcić wspólnie film dokumentalny, w którym Wera ma stać się narratorką, Nina obserwatorką, a Gili stanąć za obiektywem kamery. Czy w obliczu choroby jednej z nich te zwaśnione matki i córki będą w stanie się ze sobą pojednać?

„Pomyślałam, że będzie to klasyczny film katastroficzny, tylko u nas katastrofa rozgrywa się w zwolnionym tempie, katastrofa zwyczajnego życia, z którą nauczyliśmy się jakoś żyć i którą obłaskawiliśmy”*.

Dawid Grosman w książce „Gdyby Nina wiedziała” stworzył poruszającą historię losów trzech kobiet, które nie potrafiły się kochać. Wszystko zaczęło się dobrze, bo od miłości, ale zwyciężyła miłość do mężczyzny, zamiast do dziecka i to zniszczyło wszystko. Żal, wzajemne oskarżenia, skrywana tajemnica, niewłaściwy wybór, ogromny ból i strata spowodowały, że trzy pokolenia kobiet stały się przegrane. Przegrane dla siebie nawzajem i dla siebie samych.

To opowieść poruszająca, rozdzierająca duszę i pełna emocji, zarówno tych dobrych, jak i złych. Część akcji, tej z przeszłości, rozgrywa się podczas II wojny światowej. Wera, najstarsza z bohaterek, trafia do jugosłowiańskiego obozu na Golim Otoku, gdzie cierpi katusze, ale nie wie, że to po wyjściu, jej życie  skomplikuje się jeszcze bardziej. Będzie musiała mocno odpokutować za swoją decyzję, Tutaj to, co było, przeplata się z teraźniejszością i obawami o przyszłość.

„Gdyby Nina wiedziała” to powieść piękna, a nawet wybitna, ale ze względu na liczne retrospekcje, niedopowiedzenia, jest to też powieść nieco wymagająca. Na pewno skłania do myślenia, opowiedziana tu historia jest mocno refleksyjna i niesie w sobie duży ładunek emocjonalny. Nie jest to książka lekka, na jeden wieczór, ale na pewno jest to historia godna polecenia.

Moja ocena: 10/10

* Grosman D., Gdyby Nina Wiedziała, Znak Litera Nova, Kraków 2021.

Tytuł: Gdyby Nina wiedziała
Autor: Dawid Grosman
Przekład: Magdalena Sommer
Wydawnictwo: Znak
Liczba stron: 320

Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Znak